اواخر مرداد ماه سال گذشته بود که وزیر ارتباطات از پروژه جدید وزارتخانه‌اش، به نام جست‌وجوگر ملی پرده برداشت.

به گزار ش پایگاه خبری شهر الکترونیک، در آن زمان قرار بود این موتور جستجوی ملی با نام "یاحق" فعالیت خود را آغاز کند.اما تغییر مجری آن به سازمان فناوری اطلاعات ایران، نام این پروژه را به "فجر" (یعنی فراهم کنندگان جویش‌گر یارانه‌ای) تغییر داد. هر چند علی‌اصغر انصاری معاون سازمان فن‌آوری اطلاعات، درباره اختصاص نام "فجر" برای این موتور خاطر نشان کرد: "هنوزهیچ اسمی برای آن در نظر گرفته نشده است، ضمن این که نباید فراموش کرد که این موتور می‌تواند هر نوع اسمی داشته باشد. ما از نام "فجر" استفاده کردیم، تا ساده‌تر در ذهن جای بگیرد. نه این که نام موتور جست‌و‌جوی ملی "فجر" است".

فعالیت این موتور در گستره داخلی است. به عبارتی این موتورجستجوگر، اطلاعات مورد نیاز کاربر را در محتوای داخل کشور جستجو می‌کند، از این رو مسئله‌ای که در مورد آن مد نظر قرار گرفته، عدم وابستگی به جستجوگرهای خارجی است.

به هرحال "فجر" یا "یاحق" باید گفت اجرا این پروژه نیز همچون دیگر پروژه‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، با انتقادات و اظهارات گوناگونی همراه است. عده‌ای بر این باورند که وقتی هنوز پروژه‌‌های ملی همچون شبکه ملی اطلاعات، دیتاسنترملی، تلفن همراه ملی و ... به سرنوشت مشخصی نرسیده‌‌اند؛ چرا باید در بخشی دیگر سرمایه‌گذاری شود. اما عده‌ای دیگر اعتقاد دارند که استفاده از این موتورجست‌وجوی ملی از آنجا که از طریق اینترانت کشور، میسراست، نه تنها هزینه‌ها را افزایش نمی‌دهد. بلکه باعث کاهش هزینه‌ها هم می‌شود.

در جستجوی شرکت‌های توانمند داخلی

از زمان مطرح شدن راه‌اندازی جست‌وجوگر ملی، اظهارات مختلفی در خصوص وضعیت این پروژه شنیده شده است. اما آخرین اخبار‌های منتشر شده نشان از این دارد که مسئولان سازمان فناوری اطلاعات با انتشار فراخوانی به دنبال شناسایی شرکت‌های توانمند داخلی برای راه‌اندازی این موتور جست‌وجو هستند.

این سازمان در نظر دارد در راستای تحقق اهداف مد نظر در قانون برنامه پنجم توسعه کشور، همچنین توسعه هدفمند و پایدار دولت الکترونیکی از طریق توان بخش غیردولتی، خصوصی و تعاونی نسبت به بومی‌سازی و ارایه گسترده خدمات پست الکترونیکی یا به قول فرهنگستان زبان و ادب فارسی رایانامه و جویشگر رایانه‌ای برای تمامی آحاد مردم اقدام کند.

آن طور که از صحبت‌های مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات استنباط می‌شود، این پروژه برای این وزارتخانه بسیار مهم و حیاتی است؛ چرا که این وزارتخانه در صدد است تا کاربران ایرانی به جای استفاده از جست‌وجو‌گرهایی نظیر Google، Yahoo، Bing و... به موتورجست‌وجوی "یاحق" مهاجرات کنند. به طوری که رضا تقی‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در یکی از مصاحبه‌های خود بر این نکته پافشاری داشت که برندهایی مثل گوگل را باید از صدر فهرست بیشترین آمار بازدیدکنندگان حذف کرد و آمار موتور جستجوگر ملی را که بازدیدکنندگان واقعی دارد، در نظر گرفت.

به باور وزیر، موتور جستجوگر ملی چین (بایدو) رتبه اول بازدیدکننده در چین را دارد و دهمین وب‌سایت پربازدیدکننده دنیا براساس اراده و درخواست کاربر است. در حالی که آمار گوگل به دلیل اینکه به صورت پیش‌فرض روی همه رایانه‌ها قرار دارد، واقعی نیست و همین امر رتبه گوگل را افزایش می‌دهد.

موتور جست‌وجوی ملی به  دنبال چیست

گفتنی است پروژه جستجوگر ملی "فجر" (فراهم سازی جویشگر رایانه‌ای)  یا (SEP (Search Engine Provider قرار است روی شبکه اینترانت کشوری پیاده‌سازی شود و صرفا مورد استفاده کاربران ایرانی داخل کشور و تنها برای ارایه خدمات دستگاه‌های دولتی و اجرایی باشد. در واقع موتور جستجوگر ملی، به عنوان اولین اولویت برای ارائه خدمات دستگاه‌های دولتی و غیردولتی با هدف تسهیل در ارائه اطلاعات سریع به مردم پیاده سازی خواهد شد، همچنین اطلاعات تمامی سرورهای داخل کشور نیز از طریق این موتور ، قابل جستجو و دریافت خواهد بود. گرچه در این پروژه به خط و زبان فارسی در محیط اینترنت اشاره شده است. اما مشخص نیست که جستجوگر ملی چگونه قرار است در محیط اینترنت، زبان رسمی کشور را حفظ کند و با غول‌های جستجوگر دنیا رقابت داشته باشد.

یکی دیگر از مزایای موتور جستجوگر ملی، دریافت اطلاعات به صورت طبقه بندی است. هادی ملک‌پرست، مدیر کل تحقیق و توسعه سازمان فناوری اطلاعات ایران در این خصوص می‌‌گوید: در جستجوگرهای کنونی کاربران می‌توانند موضوع مورد نظر خود را کلاسه‌بندی و در یک محدوده خاصی جستجو کنند. اما این که موتور جستجوگر ملی چگونه فعالیت خواهد کرد. جزو خروجی‌های فاز پژوهشی است در واقع پس از پایان مرحله پژوهش، اعلام می‌شود اگر این موتور جستجو می‌خواهد قابلیت‌های خاصی داشته باشد نیازمند چه نوع معماری‌ است.

به هرحال نکته‌ای که مدیران سازمان فناوری اطلاعات ایران به آن اشاره دارند آن است که فعالیت این موتور در گستره داخلی است. به عبارتی این موتورجستجوگر، اطلاعات مورد نیاز کاربر را در محتوای داخل کشور جستجو می‌کند، از این رو مسئله‌ای که در مورد این موتور مد نظر قرار گرفته، عدم وابستگی به جستجوگرهای خارجی است.

هادی ملک ‌پرست در این خصوص می‌گوید: این موتور جستجو در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با عدم انحراف از اطلاعات، جواب را در اختیار کاربر قرار می‌دهد، در عین حال،بحث محدودیت یا طبقه بندی در ارائه اطلاعات مطرح نیست.

به گفته وی این موتور برای دستیابی به اطلاعات داخلی است. شاید با تجربه‌هایی که دراین پروژه به دست آید، در فازهای بعدی، محدوده جستجو گسترش یافته و شامل کشورهای فارسی زبان یا حتی منطقه شود. به همین دلیل این پروژه روی شبکه "اینترانت" یا‌‌ همان شبکه ملی اینترنت قرار خواهد گرفت.

این پروژه برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بسیار مهم و حیاتی است؛چرا که این وزارتخانه در صدد است تا کاربران ایرانی، به جای استفاده از جست‌وجو‌گرهایی نظیر Google، Yahoo، Bing و... به موتورجست‌وجوی "یاحق" مهاجرات کنند.

ملک پرست با اشاره به کاربرد‌ها و مزیت‌های جستجوگر ملی در مقایسه دیگر جستجوگرها می‌گوید: دسترسی به سایت‌های جستجوی گوگل و یاهو و امثال آن، تنها از طریق اینترنت ممکن است. اما برای دسترسی به موتور جستجوگر ملی، تنها باید به اینترانت کشوری متصل شد که هزینه‌ای به مراتب کمتر از دسترسی به اینترنت دارد.

وی یکی از خصوصیات مهم اینترانت کشوری (شبکه ملی اینترنت) را هزینه دسترسی ارزان به آن عنوان کرده و خاطرنشان می‌کند، یکی از مباحث مطرح در طرح موتور جستجوی بومی، کاهش هزینه‌ها است. از طرف دیگر، این جستجوگر بسیار ایمن است؛ چرا که اطلاعات کاربران برای جستجو موضوعات به خارج از کشور منتقل نخواهد شد.

در کنار تمامی مزیت‌های که در خصوص این جستجوگر ملی گفته می‌شود اما شناسایی یا عدم شناسایی IP کاربری، نگرانی برخی از کاربران را رقم زده است. ملک پرست در این خصوص می‌گوید: هر فرد زمانی که به وب سایتی مراجعه می‌‌کند، ‌به محض ورود به آن سایت، شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت، می‌تواند این شناسایی را انجام دهد که چه فردی و از کجا به اینترنت متصل شده است.

وی با رد شناسایی آی‌پی‌ها تاکید می‌کند این پروژه برای شناسایی آی‌پی‌ آدرس‌های کاربران تهیه نشده است. به گفته ملک پرست آی پی آدرس‌ها مربوط به شبکه اینترنت بوده و در شبکه اینترانت به نام شخص ثبت نمی‌شود، بلکه عموما به نام نهاد‌ها و سازمان‌ها است. به همین دلیل نگرانی در این زمنیه وجود نداشته و اگر هم وجود داشته باشد، به لحاظ فنی و علمی جای بحث دارد.

به هرحال مسئولان سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات از پروژه جستجوگر ملی خود دفاع می‌کنند. اما به باور برخی از کارشناسان این پروژه، قابل دفاع نیست و نتیجه‌ای جز اتلاف وقت و هزینه  نخواهد داشت. این در حالی است که به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، ایران اولین کشوری نیست که به دنبال یک موتور جستجوی بومی است؛ چرا که در کشورهای دیگر مانند چین، ژاپن، استرالیا، کره جنوبی و... نیز این موتور راه‌اندازی شده است. اما باید این سوال را از وزیر پرسید که در اکثر کشورها، متولی این جستجوگر بخش دولتی است یا خصوصی؟

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: